آشنایی با برنامه های متن باز (Open Source)

اگر بخواهیم یک تعریف کلی و جامع را برای برنامه های متن باز به کار ببریم، به نرم افزار هایی می گویند که کد یا Sorce آن ها قابل دسترس برای تمام افراد باشد. یعنی تمام کد هایی که توسط برنامه نویس برای نرم افزار استفاده شده است به صورت کامل در اختیار عموم افراد قرار بگیرد. ( طراحی اپلیکیشن در مشهد )

برنامه یا نرم افزار منبع باز چیست؟

به نرم افزاری منبع باز می گویند که تمام کد های برنامه، بدون هزینه و رایگان برای تمام مخاطبان قابل دسترسی باشد. سایر توسعه دهندگان می توانند از طریق کد یا Source نرم افزار تغییراتی روی برنامه اعمال کنند که شامل بازبینی، بررسی، ویرایش و توسعه می باشد.

با این ویژگی برنامه های متن باز کسانی که تخصص برنامه نویسی دارند، می توانند تغییرات دلخواه خود را روی نرم افزار اعمال کنند و آن را به نحوی تغییر دهند که مطلوب خودشان است. همچنین برنامه نویسان می توانند با دیدن منبع کدها اشکالات آن را رفع کنند و ویژگی هایی که لازم است به برنامه افزوده شود را اضافه کنند، تا راندمان کار بالا برود.

اولین نرم افزار منبع باز یا متن باز

نرم افزار Netscape Communicator یکی از اولین برنامه های منبع باز محسوب می شود، که حدود دو دهه پیش شرکت سازنده آن تمام کد های استفاده شده در برنامه را در اختیار کاربرانش قرار داد. برای اینکه بتوانید محبوبیت این مرورگر را درک کنید، چیزی شبیه به Chrome یا Edge در فضای امروزی را تصور کنید.

در آن زمان تمام شرکت های غول تجاری برنامه های خود را انحصاری روانه بازار می کردند و این موضوع را نمی پذیرفتند که مخاطب بتواند هرجایی از برنامه را که باب میلش نیست، تغییر دهد؛ یا بتواند ویژگی هایی که مد نظر خودش است را به برنامه اضافه نماید.

اما با آمدن نرم افزار های Open Source این ویژگی برای کاربران فراهم شد تا بتوانند هر جای برنامه را که می خواهند تغییر دهند. حتی می توانند کد های استفاده شده در برنامه را برای خودشان بردارند و روی نرم افزار شخصی خود اضافه کنند.

قبل از توزیع متن باز مرورگر Netscape نمونه های کوچک تری هم وجود داشتند که به صورت متن باز در اختیار کاربران قرار گرفته بودند. مثلا شخصی به نام ریچارد استالمن (Richard Stalman) این کار را برای یک پروژه دانشگاهی تحت نام GNU کرده بود. اما تا آن زمان هیچ شرکت تجاری این کار را انجام نداده بود و نت اسکیپ یکی از اولین نمونه ها محسوب می شد، که این اتفاق متفاوت و عجیب به نظر می رسید.

در آن زمان هیچ کس نمی دانست برای این کار چه اسمی مناسب است و باید چه اسمی را برای این کار انتخاب کرد، ولی پس از مدتی نام این کار مشخص شد: Open-source.

مزایای Open-Source

تقریبا تمام کارهایی که برای اولین بار انجام می گیرد، هم دارای نقاط قوت و همچنین دارای نقاط ضعف می باشد. در ادامه مقاله بیشتر با این نقاط آشنا شوید.

مزیت رایگان بودن

یکی از مزیت های این مدل، رایگان بودن محسوب می شود. هرگونه طراحی اپلیکیشن که به صورت متن باز صورت می پذیرد، باید رایگان در دسترس عموم قرار بگیرد. با قوانینی که برای این نوع نرم افزار ها وضع شده، تمام سازندگانی که برنامه خود را از روی برنامه های متن باز می سازند، باید به صورت رایگان روانه بازار کرده و هیچ گونه هزینه ای برای انتشار آن نگیرند.

در این صورت تمام کاربران می توانند به کد های اصلی برنامه مورد نظر شان که به آن ها Souce code گفته می شود، دسترسی داشته باشند.

استفاده از قابلیت خلاقیت جمعی

زمانی که چندین توسعه دهنده روی یک برنامه کار می کنند، به طور قطع آن برنامه باگ ها و نواقص کمتری دارد، اکثر افزاد به این موضوع که چند فکر بهتر از یک فکر کار می کند، واقف هستند.

اکثر کسانی که می توانند روی این نوع از برنامه ها کار کنند، برنامه نویس های حرفه ای می باشند. به این وسیله شرکت هایی که نرم افزار خودشان را ارئه داده اند، از ایده های این افراد حرفه ای استفاده کرده و در راستای بهتر شدن اپلیکیشن خودشان بهره می برند.

در فرآیندی که صورت می گیرد، تیم سازنده نرم افزار متوجه نظر های خلاقانه ای می شود که اگر خودش روی آن کار میکرد، شاید به ذهن خودش نمی رسید.

افزونه (پلاگین) های بیشتر و بهتر

مزیت دیگری ک میشود برای این نوع از برنامه ها در نظر گرفت، افزونه یا Plugin می باشد. اگر تعریف مختصری از پلاگین داشته باشیم، می شود گفت بسته های کوچک نرم افزاری می باشند که برای برطرف کردن یک کمبود ایجاد می شوند.

مثلا فرض کنید می خواهید با مرورگر خود چیزی را از طریق اینترنت دانلود نمائید، اما مرورگرتان نتواند از برنامه مدیریت دانلودی که شما نصب کرده اید به صورت مستقیم استفاده کند. برای اینکه بتوانید این مشکل را حل کنید، تنها لازم است تا افزونه آن را روی مروگر خود نصب نمائید. (مثال ساده: نصب کردن افزونه IDM روی مرورگر کروم)

مقاله مرتبط: آشنایی با بهترین افزونه های کروم برای طراحی سایت در سال 2021

رفع باگ راحت تر و بهتر

مراحل طراحی اپلیکیشن که تمام می شود، نوبت به رفع باگ می رسد. باگ هم برای تمام اپلیکیشن های جدید اتفاق می افتد. به ندرت دیده می شود که اپلیکیشنی تازه وارد دارای باگ نباشد. برای برطرف کردن این مشکل، شرکت های نرم افزاری نسخه آزمایشی برنامه را در اختیار برنامه نویس ها و توسعه دهندگان قرار می دهند.

وظیفه ی آن ها این است که نرم افزار را تست کرده و اگر اشکالی مشاهده کردند به شرکت گزارش دهند، اگر باگ های دیده شده برطرف شوند، تقریبا می شود روی امنیت نرم افزار حساب کرد.

نقاط ضعف

مزای این روش بسیار زیاد بود، اما این مدل بدون عیب نمی باشد و دارای نقاط ضعفی است. بد نیست با نقاط ضعف این مدل هم آشنا شوید.

عدم پشتیبانی فنی از محصول

شاید بشود گفت که پشتیبانی فنی از این محصول مشکل یا در اکثر موارد غیر ممکن است. زیرا ممکن است هر کاربری که در هر جای این کره خاکی وجود دارد، دست به تغییرات دلخواه خود روی نرم افزار بزند. قطعا شرکت سازنده از پوشش دادن این تغییرات عاجز است، برای همین پشتیبانی فنی در این جا معنی نمی دهد.

امکان سوء استفاده و کاهش امنیت

زمانی که برنامه به صورت منبع باز در اختیار عموم قرار می گیرد، باید انتظار چنین بی اخلاقی هایی را داشت. به این وسیله توسعه دهنده یا برنامه نویسی که اخلاق حرفه ای کاری را رعایت نمی کند، برنامه ای که با اطلاعات مهم کاربران سروکار دارد را تغییر داده و از آن سوء استفاده می کند.

مثلا برنامه تلگرام که نسخه های غیر رسمی زیادی برای این برنامه تولید شده، بعید نیست که نسخه های غیر رسمی دارای باگ امنیتی باشند و مشکلاتی را برای کاربران فراهم آورند.

جمع بندی

زمانی که می خواهید طراحی اپلیکیشن را برای کسب و کار خود انجام دهید، بهتر است تا با انواع مدل های آن آشنایی داشته باشید، در این صورت می توانید در دنیای هزار توی تکنولوژی از رقیبان خود در کسب علم پیشی بگیرید. اطلاعات مفید زیادی در این زمینه وجود دارد، اما سعی شده بهترین آن ها برای شما انتخاب شود تا هم به معلومات شما اضافه شود و هم در وقت شما صرفه جویی شود.