اصول طراحی دسترس پذیر وبسایت Accessible Design با استاندارد WCAG

دسترس پذیری وب یا طراحی دسترسی پذیر وب سایت یعنی طراحی و توسعه وب سایت ها باید طوری باشد که هم افراد دارای معلولیت بتوانند از منابع دیجیتال استفاده کنند و هم تجربه کاربری کل کاربران را بهبود ببخشد. طراحی وب‌سایت با در نظر گرفتن اصول دسترس پذیری نه تنها باعث افزایش تعامل و مشارکت کاربران می‌شود، بلکه مزایای سئو، بهینه سازی عملکرد و افزایش دامنه مخاطبان را نیز به دنبال دارد.
اهمیت دسترس‌پذیری به حدی است که قوانین و دستورالعمل‌های بین‌المللی برای اطمینان از اجرای آن وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین این استانداردها، دستورالعمل‌های دسترسی به محتوای وب (WCAG) است که استانداردهای جهانی برای گنجاندن دیجیتالی محتوا را معرفی می‌کند.

دسترسی پذیری آنقدر مهم است که حتی قوانین و دستورالعمل های بین المللی برای اطمینان از اجرای آن وجود دارد. یکی از اصلی ترین و مهم ترین استاندارد های دسترسی accessibility standard دستورالعمل های دسترسی به محتوای وب (WCAG) است.

بنابراین اگر به دنبال طراحی سایت در مشهد و یا سایر شهرها هستید باید در نظر داشته باشید که حتما بر مبنای استانداردهای دسترس‌پذیری صورت گیرد تا تجربه کاربری بهینه‌ای برای تمامی افراد فراهم شود. در ادامه به طور کامل طراحی دسترس پذیر (Accessible Design) و استانداردهای WCAG را معرفی و اصول اصلی طراحی دسترس‌پذیر را بررسی می کنیم و و نحوه تعامل کاربران با این اصول را توضیح خواهیم داد.

دسترسی پذیری وب سایت Web Accessibility چیست؟

دسترسی پذیری وب سایت یا Web Accessibility مجموعه ای از اصول و شیوه های طراحی و توسعه سایت است که اطمینان حاصل می‌کند وب سایت ها، برنامه های تحت وب و ابزارهای دیجیتال برای تمامی کاربران و افراد با توانایی های متفاوت، بهینه و قابل استفاده باشند. این مفهوم به‌ویژه برای کاربرانی که دارای محدودیت های جسمی، حسی، شناختی یا عصبی هستند، اهمیت حیاتی دارد.

گروه های مختلف کاربران با نیاز به وب سایت دسترسی پذیر

دسترس پذیری دیجیتال به طیف وسیعی از افراد کمک می‌کند که ممکن است به دلیل شرایط مختلف با چالش های تعامل با وب مواجه باشند، از جمله:

1. اختلالات بینایی (مانند نابینایی، کم‌بینایی، کوررنگی)
2. اختلالات شنوایی (مانند ناشنوایی یا کم شنوایی)
3. محدودیت های حرکتی (مانند فلج مغزی، آسیب نخاعی، یا مشکلات در کنترل حرکات دست و انگشتان)
4. اختلالات شناختی و عصبی (مانند اوتیسم، آلزایمر، صرع یا اختلال کم توجهی-بیش فعالی)
5. ناتوانی های یادگیری (مانند دیسلکسیا یا اختلال پردازش شنیداری)
6. ناتوانی های موقت (مانند شکستگی دست، دوران نقاهت بعد از جراحی، یا حتی محیط‌هایی با نور کم و نویز زیاد)
7. محدودیت‌های ناشی از سن (مانند کاهش توانایی دید، شنوایی و مهارت‌های حرکتی در سالمندان)

دستور‌العمل های پیاده سازی استفاده پذیری در وبسایت

کنسرسیوم جهانی وب (W3C) دستورالعمل هایی را تحت عنوان دستورالعمل های دسترس پذیری محتوای وب تدوین کرده است که خلاصه این دستورالعمل ها را در ادامه بررسی میکنیم تا بتوانید Accessible Design را در وب سایت خود پیاده سازی کنید.

فرآیند طراحی و ارزیابی

برای طراحی و ارزیابی یک وب‌سایت با طراحی دسترس پذیر، حذف محتوای غیر ضروری بسیار مهم و ضروری است، زیرا این موارد می‌توانند مانع از تعامل موثر کاربران با سایت و انعطاف پذیری صفحه سایت شوند. در طول فرآیند طراحی، با تحلیل نیازهای کاربران و دریافت بازخورد از آن‌ها، می‌توان انتظارات آن‌ها را برآورده ساخت. استفاده از روش‌های تحقیق کاربر و آزمون‌های استفاده‌پذیری به درک دقیق‌تر نیازها کمک می‌کند. همچنین، همکاری با چندین توسعه‌دهنده و طراح می‌تواند دیدگاه‌های مختلفی را به فرآیند طراحی اضافه کند و در نهایت به بهبود تجربه کاربری منجر شود.

بهینه‌سازی تجربه کاربری (UX)

برای ایجاد تعامل ساده، روان و لذت‌بخش برای کاربران، سایت باید رابط کاربری و تجربه کاربری مطابق با استاندارد ها و البته ساده و جذاب داشته باشد. برخی از عناصر که می‌توانند تأثیر منفی بر UX داشته باشند، شامل پنجره‌های بازشو، تبلیغات ناخواسته و محتوای گیج‌کننده هستند.
یک وب‌سایت باید برای تمامی کاربران، از جمله افراد دارای معلولیت، قابل استفاده باشد. این امر شامل استفاده از فناوری های کمکی، ارائه توضیحات متنی برای تصاویر و انیمیشن ها، حذف محتوای چشمک زن که ممکن است برای افراد دارای صرع مضر باشد، و سازگاری با صفحه‌خوان ها است. همچنین، برچسب‌گذاری مناسب برای عناصر صفحه و تست دسترسی پذیری از طریق ابزارهای مخصوص، اهمیت زیادی دارد.

سازگاری با سخت‌افزار و نرم‌افزار

وب‌سایت باید با مرورگرهای مختلف (کروم، فایرفاکس، سافاری، اج و غیره) و سیستم عامل‌های پرکاربرد (ویندوز، مک، لینوکس) سازگار باشد. همچنین، طراحی باید متناسب با رزولوشن‌های استاندارد (مانند 1024x768 پیکسل) باشد تا کاربران با نمایشگرهای مختلف تجربه یکسانی داشته باشند.

طراحی استاندارد صفحه اصلی

صفحه اصلی مهم‌ترین بخش یک وب‌سایت است، زیرا اولین نقطه تعامل کاربر با سایت محسوب می‌شود. طراحی آن باید ساده، جذاب و هدفمند باشد. اطلاعات کلیدی مانند شعار سازمان، لینک‌های مهم و پیشنهادات ویژه باید به‌وضوح نمایش داده شوند. همچنین، پرهیز از تراکم بیش‌ازحد اطلاعات و تصاویر در این صفحه، به جلوگیری از گیج شدن کاربران کمک می‌کند.

استفاده از عناوین و برچسب‌ها

عناوین و برچسب‌ها باید توصیفی و معنادار باشند تا کاربران به‌سرعت متوجه محتوای آن شوند. همچنین، رعایت سلسله‌مراتب عناوین (H1، H2، H3 و غیره) و استفاده از گزینه‌های برجسته‌سازی برای اطلاعات مهم به خوانایی صفحه کمک می‌کند.

مدیریت لینک‌ها

لینک‌ها باید واضح و مرتبط باشند. به‌جای استفاده از عبارات مبهم مانند «اینجا کلیک کنید»، از توضیحات دقیق برای لینک‌ها استفاده شود. همچنین، بررسی مداوم عملکرد لینک‌ها و جلوگیری از لینک‌های خراب، اهمیت زیادی دارد.

ظاهر و خوانایی متن

خوانایی متن از طریق انتخاب فونت مناسب، اندازه متن حداقل ۱۲ پیکسل، استفاده محدود از حروف بزرگ و ایجاد کنتراست کافی بین متن و پس‌زمینه، بهبود می‌یابد. همچنین، استفاده از قالب‌بندی استاندارد برای نمایش اطلاعات (مانند تاریخ و شماره تلفن) باعث درک بهتر کاربران می‌شود.

استفاده از فهرست ها

فهرست‌ها می‌توانند اطلاعات را به‌طور خلاصه و قابل فهم نمایش دهند. برای تأثیرگذاری بیشتر، باید مهم‌ترین موارد در ابتدای لیست قرار گیرند. همچنین، استفاده از نشانه‌های بصری مانند بولت‌پوینت‌ها یا اعداد، به خوانایی کمک می‌کند.

گرافیک، تصاویر و محتوای چندرسانه‌ای

تصاویر و محتوای چندرسانه‌ای باید کیفیت بالا داشته باشند اما از نظر حجم بهینه باشند تا سرعت بارگذاری صفحه کاهش نیابد. همچنین جلوگیری از استفاده بیش‌ازحد از انیمیشن‌های چشمک‌زن نیز توصیه می‌شود.

نوشتن متن جایگزین

نوشتن متن جایگزین برای تصاویر به معنای توصیف دقیق محتوای تصویر به صورتی است که افراد با نیازهای خاص (مانند افرادی که از صفحه‌خوان‌ها استفاده می‌کنند) بتوانند درک کنند که در تصویر چه چیزی وجود دارد.

درج Closed Caption

زیرنویس های بسته یا Closed Captions قابل خاموش و روشن شدن هستند و به عنوان لایه‌ای مجزا از ویدیو ذخیره می‌شوند. این قابلیت برای افرادی که ناشنوا یا کم‌شنوا هستند، یا حتی کسانی که در محیط‌های پر سر و صدا یا بدون صدا ویدیو تماشا می‌کنند، بسیار مفید است. همچنین، زیرنویس‌های بسته معمولاً علاوه بر دیالوگ‌ها، شامل توصیف صداهای محیطی مانند موسیقی، افکت‌های صوتی و اطلاعات گوینده نیز می‌شوند.

تضاد رنگی مناسب

تناسب رنگ‌ها و تضاد رنگ متن نسبت به پس‌زمینه برای افزایش خوانایی متن بسیار مهم است. انتخاب رنگ‌های مناسب می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد و اطمینان حاصل کند که افراد با انواع نیازهای بینایی قادر به خواندن متن خواهند بود.از ترکیب رنگ‌هایی که تضاد ضعیفی دارند یا خیلی مشابه به هم هستند، خودداری کنید. مثلاً ترکیب رنگ قرمز با سبز یا آبی با بنفش می‌تواند برای برخی از افراد مشکل‌ساز باشد، به ویژه کسانی که مشکلات بینایی دارند.

اصول اساسی دسترس پذیری وب

دستورالعمل‌های دسترس‌پذیری محتوای وب که کنسرسیوم جهانی وب (W3C) عنوان کرده تماما بر چهار اصل اساسی استوار هستند و با این اهداف تنظیم شده اند:

• قابل ادراک (Perceivable): محتوای وب باید به گونه‌ای طراحی شود که همه کاربران، صرف‌نظر از توانایی‌های حسی خود، بتوانند اطلاعات را دریافت کنند.
• قابل استفاده (Operable): وب‌سایت باید با فناوری‌های کمکی و ورودی‌های جایگزین (مانند صفحه‌کلید و نرم‌افزارهای تبدیل گفتار به متن) سازگار باشد.
• قابل درک (Understandable): محتوای وب باید به‌سادگی قابل درک باشد و کاربران بتوانند به‌راحتی با آن تعامل داشته باشند.
• پایداری (Robust): محتوای دیجیتال باید با طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها و فناوری‌های کمکی سازگار باشد و در آینده نیز عملکرد خود را حفظ کند.

اثر Asset بر دسترسی پذیری وب سایت

اثر Asset بر دسترسی پذیری وب سایت به این معناست که اجزای مختلف یک سایت مثل تصاویر، ویدیوها، فونت‌ها و کدها باید به گونه‌ای طراحی شوند که همه کاربران، از جمله کسانی که نیازهای خاص دارند، بتوانند به راحتی از آن‌ها استفاده کنند. برای مثال، تصاویر باید توضیحات متنی (alt text) داشته باشند تا برای افراد نابینا قابل فهم باشند. ویدیوها باید زیرنویس داشته باشند تا افراد ناشنوا بتوانند محتوا را درک کنند. همچنین، رنگ‌ها و فونت‌ها باید طوری انتخاب شوند که خواندن متن برای افراد با مشکلات بینایی آسان باشد. در نهایت، کدها باید استانداردهای دسترسی‌پذیری را رعایت کنند تا همه کاربران، با هر نوع دستگاه یا فناوری کمکی، بتوانند به سایت دسترسی پیدا کنند. به همین دلیل، سئو در مشهد باید بر روی این اصول متمرکز باشد تا وب‌سایت‌ها در کنار بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو، تجربه بهتری را برای تمام کاربران فراهم کنند.

استاندارد WCAG چیست؟

استاندارد WCAG مخفف (Web Content Accessibility Guidelines) و شامل تمام دستور العمل هایی میشود که تا الان بررسی کردیم که برای کمک به طراحان و توسعه‌دهندگان وب در ایجاد محتوای دسترس‌پذیر برای تمامی کاربران، به‌ویژه افراد دارای معلولیت، تدوین شده است. این دستورالعمل‌ها با هدف تضمین این که وب‌سایت‌ها و برنامه‌های تحت وب برای تمامی کاربران، با هر نوع نیاز یا توانایی، قابل دسترسی باشند، ایجاد شده‌اند.در نهایت، WCAG به سه سطح دسترسی تقسیم‌بندی می‌شود:

• سطح A: حداقل استانداردهایی که باید رعایت شوند.
• سطح AA: استانداردهایی که بهبود دسترسی‌پذیری سایت را به‌طور چشم‌گیری ارتقا می‌دهند.
• سطح AAA: سطح بالاتری از دسترسی‌پذیری که می‌تواند برای برخی سایت‌ها غیرضروری باشد، ولی در صورت نیاز به رعایت آن، مفید است.

نسخه 2.1 استاندارد WCAG

استاندارد WCAG 2.1 نسخه تکمیل شده WCAG 2.0 بوده که به‌منظور افزایش دسترسی به محتوای وب برای افراد با انواع معلولیت‌ها، از جمله نابینایی، کم‌بینی، ناشنوایی، مشکلات حرکتی، ناتوانی‌های شناختی و حساسیت به نور، منتشر شده است. نسخه 2.1 استاندارد WCAG به طور خاص بر بهبود دسترسی پذیری برای دستگاه‌های موبایل و صفحات وب واکنش‌گرا (responsive web pages) تأکید داشته است.
فرق اصلی بین نسخه‌های WCAG 2.0 و WCAG 2.1 در بهبود دسترسی به محتوای وب برای گروه‌های مختلف معلولیت‌ها است. در واقع، نسخه WCAG 2.1 به نسخه 2.0 گسترش داده شده و شامل توصیه‌های جدیدی برای بهبود دسترسی‌پذیری است که در نسخه قبلی وجود نداشت، از جمله:

• معلولیت‌های حرکتی
• ناشنوایی و کم‌شنوایی
• افراد با حساسیت به نور

در نهایت، WCAG 2.1 همچنان به اصول اصلی و چهارگانه دسترسی‌پذیری (قابل درک، قابل استفاده، قابل دسترس و سازگار) پایبند است، اما به‌طور خاص دستورالعمل‌هایی برای نیازهای گروه‌های جدید ارائه کرد که در WCAG 2.0 وجود نداشت.

نسخه 2.2 استاندارد WCAG

نسخه WCAG 2.2 با افزودن معیارهای جدید، بهبودهایی در دسترسی وب برای افراد با ناتوانی‌های خاص‌تر، به‌ویژه در زمینه ناتوانی‌های یادگیری و مشکلات حرکتی، نسبت به نسخه 2.1 ایجاد کرده است.

ابزارها و تکنیک های فنی دسترسی پذیری در سایت

ابزار ها و تکنیک های متنوعی برای دسترسی پذیر بودن سایت با هدف بهبود تجربه کاربران وجود دارند که در ادامه معرفی میکنیم، این ابزار ها کمک میکنند تا همه افراد، از جمله افرادی با ناتوانی های بینایی، شنوایی، حرکتی یا شناختی، بتوانند به محتوا و سند های آنلاین و وب سایت دسترسی داشته باشند.

صفحه خوان ها (Screen Readers)

صفحه خوان ها نرم افزارهایی هستند که محتوای متنی صفحات وب را به گفتار یا خط بریل تبدیل می کنند. این ابزارها به افراد نابینا و کم بینا کمک می‌کنند تا از طریق شنیدن یا لمس کردن با نمایشگرهای بریل، به محتوای وب دسترسی داشته باشند. همچنین ابزار صفحه خوان میتواند تصاویر را با استفاده از متن جایگزین (Alt Text) توصیف کند.

معروف ترین صفحه خوان ها

• JAWS – معروف‌ترین صفحه‌خوان برای ویندوز (غیررایگان)
• NVDA – نرم‌افزار رایگان و متن‌باز برای ویندوز
• VoiceOver – صفحه‌خوان داخلی سیستم‌عامل macOS و iOS
• TalkBack – صفحه‌خوان رسمی برای اندروید

نمایشگرها و کیبوردهای بریل (Refreshable Braille Displays & Keyboards)

نمایشگرها و کیبوردهای بریل دستگاه های سخت افزاری هستند که متن دیجیتال را به بریل لمسی تبدیل کرده و با نمایش لحظه‌ای و متغیر متن به صورت بریل به کاربران نابینا امکان تعامل با سیستم های کامپیوتری و موبایلی را می‌دهند. ویژگی مهم این سخت افزار ها امکان تایپ متن را نیز به زبان بریل می دهند و از طریق بلوتوث یا usb به کامپیوتر یا موبایل برای دسترسی که وب سایت متصل می شوند.
این فناوری به نابینایان کمک می‌کند تا بدون نیاز به صدا، محتوای دیجیتال را بخوانند و به‌طور مستقل از سیستم‌های کامپیوتری استفاده کنند.

ابزارهای بزرگنمایی (Magnification Tools)

ابزار بزرگ نمایی به طور ویژه برای افراد کم بینا یا سالمندان طراحی شده‌اند و به آن‌ها اجازه می‌دهند تا محتوای صفحه را بزرگ‌تر و واضح تر با امکان تنظیم میزان زوم ببینند.

بهترین ابزار های بزرگنمایی وب سایت

• ZoomText – نرم‌افزار بزرگ‌نمایی و خواندن متن برای ویندوز
• Windows Magnifier – ابزار داخلی ویندوز
• macOS Zoom – ابزار داخلی macOS
• Magnifier (iOS & iPadOS) – قابلیت بزرگ‌نمایی با دوربین گوشی اپل

آنالایزرهای کنتراست رنگ های وبسایت

این ابزارها میزان کنتراست بین متن و پس زمینه را ارزیابی کرده و بررسی می‌کنند که آیا استانداردهای WCAG (دستورالعمل های دسترس‌پذیری وب) رعایت شده‌اند یا خیر.
ابزار آنالایزر کنتراست رنگ سایت با پیشنهاد رنگ‌های بهینه برای خوانایی بهتر و تشخیص مشکلات کنتراست برای افراد کوررنگ تحلیل دقیقی از کنتراست رنگ های استفاده شده در طراحی صفحه وب سایت ارائه می دهند.

نمونه های معروف آنالایزر رنگ وب سایت

• WebAIM Contrast Checker
• Color Contrast Analyzer

تولید‌ کننده ی متن جایگزین (Alt Text Generators)

یک ابزار تولید کننده متن جایگزین می تواند به صورت خودکار برای تصاویر موجود در وبسایت متن جایگزین تولید کند، از ویژگی های کلیدی آن میتوان به توصیف خودکار محتوای تصاویر، بهبود دسترس‌پذیری و سئوی وب‌سایت و قابلیت ویرایش متن جایگزین توسط کاربران اشاره کرد که دو ابزار Yoast SEO پلاگین وردپرس و Alt Text Tools به شما کمک میکنند.

ابزارهای تولید زیرنویس و متن برای محتوای ویدئویی

ابزار تولید زیرنویس با تولید خودکار زیرنویس هماهنگ با ویدیو با امکان ویرایش و بهینه‌سازی زیرنویس‌ها و پشتیبانی از چندین زبان، برای کاربران ناشنوا یا کم‌شنوا طراحی شده‌اند.

نمونه‌ های معروف ابزار تولید زیرنویس

• YouTube Automatic Captions – زیرنویس خودکار برای ویدئوهای یوتیوب
• Rev – نرم‌افزار تبدیل گفتار به متن
• 3Play Media – سرویس حرفه‌ای تولید زیرنویس

نرم‌افزارهای تشخیص گفتار (Speech Recognition Software)

ابزار و نرم افزار تشخیص گفتار با کنترل سیستم و مرورگر وب از طریق صدا به کاربران اجازه می‌دهند که با استفاده از فرمان‌های صوتی با دستگاه‌ها و وب‌سایت‌ها تعامل کنند، که برای افراد دارای ناتوانی‌های حرکتی بسیار مفید است.

نمونه های معروف:

• Dragon NaturallySpeaking – یکی از پیشرفته‌ترین نرم‌افزارهای تشخیص گفتار
• Google Assistant – دستیار صوتی گوگل
• Siri (Apple) – دستیار صوتی اپل

ردیاب های چشم (Eye Trackers)

این فناوری برای افرادی که دچار مشکلات شدید حرکتی هستند، امکان تعامل با کامپیوتر را از طریق حرکت چشم با کنترل مکان نما با چشم فراهم می‌کند. ردیاب های چشم مناسب برای کاربران مبتلا به ALS، فلج مغزی و بیماری های نورون حرکتی بوده و به آنها امکان تایپ و کلیک بدون نیاز به استفاده از دست را میدهد.

نمونه های معروف:

• Tobii Eye Tracker
• EyeTech Digital Systems

ابزارهای بهبود خوانایی (Readability Tools)

ابزارهای بهبود خوانایی با ساده‌سازی جملات پیچیده، تغییر فونت و اندازه متن و حذف محتوای غیرضروری از صفحات وب به کاربران دارای مشکلات شناختی، خواندن و یادگیری کمک می‌کنند تا محتوای متنی را راحت‌تر درک کنند.

نمونه های معروف:

• Readability (Browser Extension)
• BeeLine Reader

طراحی وب سایت دسترسی پذیر در طراحی اختصاصی برنامه نویسی شده

در طراحی وب‌سایت‌های دسترسی‌پذیر، به‌طور اختصاصی کدهای HTML به درستی نوشته می‌شوند تا محتوای صفحه به‌طور منطقی دسته‌بندی شود و برای کاربران و موتورهای جستجو قابل فهم باشد. سپس، با استفاده از CSS، ظاهر و ساختار صفحه بهبود می‌یابد تا نمایش محتوای سایت جذاب‌تر و مؤثرتر شود. در ادامه، با بهره‌گیری از JavaScript، لایه‌های تعاملی در سایت ایجاد می‌شود تا تجربه کاربری پویاتر و جذاب‌تر گردد. در نهایت، برچسب‌گذاری‌ها به‌گونه‌ای انجام می‌شود که معنای دقیق و کاربردی داشته باشند، زیرا این کار باعث بهبود درک کد و نگهداری آن می‌شود و همچنین سایت را از نظر سئو بهینه می‌کند.

دسترسی پذیری وب یا web accessibility در وردپرس

طراحی دسترسی پذیر در سایت های وردپرسی نیز امکان پذیر است، قالب‌های پیش‌فرض مانند Twenty Seventeen قابلیت‌های دسترسی‌پذیری را شامل می‌شوند، اما استفاده از آنها تنها بخشی از کار است و برای اطمینان از دسترسی‌پذیری کامل، نیاز به افزونه‌های مناسب داریم.

افزونه‌هایی مانند WP Accessibility و WP Accessibility Helper به شما امکان می‌دهند تا به راحتی تنظیمات مربوط به فونت، رنگ‌ها و کنتراست را تغییر دهید و مشکلات دسترسی را شناسایی و حل کنید. Accessibility Widget و Accessible Poetry ابزارهای ساده‌ای برای تغییر اندازه فونت و کنتراست در اختیار کاربران قرار می‌دهند. افزونه Contact Form 7: Accessible Defaults به فرم‌های تماس شما ویژگی‌های دسترسی‌پذیری اضافه می‌کند.

برای افزونه‌هایی که فرم‌های Gravity Forms را بهینه‌سازی می‌کنند، WCAG 2.0 form fields for Gravity Forms به شما کمک می‌کند تا فرم‌هایتان کاربرپسندتر و دسترس‌پذیرتر شوند. همچنین، wA11y – The Web Accessibility Toolbox ابزارهایی برای بررسی مشکلات دسترسی‌پذیری در وب‌سایت شما ارائه می‌دهد.

اگر به دنبال افزودن ویژگی‌های صوتی هستید، Text-To-Speech PHP/JS Script Converter امکان تبدیل متن به گفتار را فراهم می‌کند. برای طراحی با DIVI, افزونه Divi Accessibility به قالب شما ویژگی‌های دسترسی‌پذیری اضافه می‌کند.

در نهایت، WP User Stylesheet Switcher به شما این امکان را می‌دهد که لایه‌های مختلف مانند لایه متنی را به راحتی در سایت خود اضافه کنید و به کاربران اجازه دهید بین آنها سوئیچ کنند.

دسترسی پذیری یا Accessibility در طراحی UI/UX چیست؟

دسترس‌پذیری (Accessibility) در طراحی UI/UX به معنای ایجاد تجربه‌ای است که همه کاربران، صرف‌نظر از توانایی‌هایشان، بتوانند به‌راحتی از یک محصول یا سرویس دیجیتال استفاده کنند. این مفهوم فراتر از جنبه‌های بصری طراحی است و بر سازگاری و عملکرد در شرایط مختلف تمرکز دارد. UI و UX اولین و اساسی ترین مرحله در طراحی یک محصول دیجیتال هستند. در این مرحله، نه تنها زیبایی بصری (UI) بلکه تجربه کاربری (UX) و نحوه تعامل کاربران با محصول به دقت برنامه‌ریزی می‌شود.

وقتی قابلیت دسترسی از همان ابتدا در طراحی UI و UX در نظر گرفته شود، دیگر نیازی به اصلاحات پرهزینه در مراحل بعدی توسعه چه در وردپرس و چه در کدنویسی اختصاصی وجود نخواهد داشت. این یعنی برنامه ریزی دقیق از ابتدا منجر به یک وب سایت کارآمد، فراگیر و بدون موانع برای همه کاربران می‌شود.
درواقع، اگر دسترس‌پذیری و استانداردهای UX به‌درستی رعایت شوند، پیاده‌سازی فنی بسیار روان‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود، چرا که همه چالش‌های احتمالی در مرحله طراحی بررسی و حل شده‌اند.

یک طراحی ui و ux دسترس پذیر تضمین می‌کند که کاربران دارای ناتوانی‌های بینایی، شنوایی، حرکتی یا شناختی بتوانند بدون مشکل از یک وب‌سایت یا اپلیکیشن استفاده کنند. برای دستیابی به این هدف، استانداردهایی مانند WCAG 2.2 AA تدوین شده‌اند که بر بهینه‌سازی رنگ‌ها، ناوبری کیبوردی، متن‌های جایگزین برای تصاویر و سایر جنبه‌های تعامل دیجیتال تأکید دارند.
قابلیت دسترسی و قابلیت استفاده در رابط کاربری و تجربه کاربری دقیقا دو روی یک سکه هستند. قابلیت استفاده (Usability) به این معناست که محصولی ساده، کارآمد و لذت‌بخش برای کاربران باشد، درحالی‌که قابلیت دسترسی اطمینان می‌دهد که همه افراد، از جمله کاربران دارای معلولیت، امکان تعامل موثر با آن را دارند. این دو مفهوم مکمل یکدیگرند و در کنار هم، تجربه‌ای یکپارچه و بی‌دردسر را برای کاربران فراهم می‌کنند.

اثر Curb-Cut در دسترسی پذیری چیست؟

اثر Curb-Cut در دسترسی‌پذیری وب سایت به این ایده اشاره دارد که ویژگی‌های طراحی که در ابتدا برای کاربران دارای معلولیت ایجاد شده‌اند، در نهایت برای همه کاربران مفید خواهند بود. این مفهوم از بریدگی‌های لبه‌ی پیاده‌روها الهام گرفته شده است، که اگرچه در ابتدا برای افراد دارای محدودیت حرکتی طراحی شدند، اما امروزه به نفع والدین با کالسکه، دوچرخه‌سواران و حتی افراد سالم نیز عمل می‌کنند.
در زمینه‌ی وب‌سایت‌ها و طراحی دیجیتال، اثر Curb-Cut نشان می‌دهد که بهبودهای مربوط به دسترس‌پذیری باعث ارتقای تجربه‌ی کاربری برای همه‌ی بازدیدکنندگان می‌شود.

مزایا دسترسی پذیری برای SEO

گوگل به دنبال ارائه‌ی بهترین تجربه‌ی کاربری ممکن هستند. وب‌سایت‌هایی که اصول دسترسی پذیری را رعایت می‌کنند، معمولاً سریع تر بارگذاری می‌شوند، محتوای آن‌ها ساختارمندتر است و تجربه‌ی بهتری به کاربران ارائه می‌دهند. این عوامل باعث بهبود رتبه‌ی سایت در نتایج جستجو می‌شوند.
به همین دلیل می توان با قطعیت گفت دسترسی پذیری وب سایت Web Accessibility تأثیر مستقیم بر سئو دارد. گوگل و سایر موتورهای جستجو وب‌سایت‌هایی را که دسترسی‌پذیری بهتری دارند، ترجیح می‌دهند و در رتبه‌های بالاتری قرار می‌دهند. بنابراین، بهینه‌سازی سایت از نظر دسترسی‌پذیری می‌تواند یک استراتژی برد-برد باشد که هم به نفع کاربران و هم به نفع کسب‌وکار شماست. مهم‌ترین عوامل دسترسی پذیری که بر بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو تأثیر می‌گذارند:

متن جایگزین (Alt Text) برای تصاویر

توصیف تصاویر با استفاده از متن جایگزین نه‌تنها به کاربران نابینا کمک می‌کند، بلکه به گوگل نیز امکان می‌دهد تصاویر را بهتر درک کند و در نتایج جستجوی تصویری نمایش دهد.

ساختار مناسب و استفاده از تگ‌های HTML استاندارد

استفاده‌ی صحیح از تگ‌های عنوان (H1، H2، H3) و نشانه‌گذاری معنایی HTML باعث می‌شود محتوای سایت به‌درستی برای کاربران و موتورهای جستجو قابل درک باشد.

کنتراست رنگی و خوانایی متن

انتخاب ترکیب رنگ‌هایی که تضاد کافی دارند، خوانایی را افزایش می‌دهد و تجربه‌ی کاربری را بهبود می‌بخشد و میزان ماندگاری کاربر در صفحه را افزایش داده و رخ پرش (Bounce Rate) را کاهش میدهد.

زیرنویس و متن برای محتوای چندرسانه‌ای

اضافه کردن زیرنویس به ویدیوها و ارائه‌ی نسخه‌ی متنی برای پادکست‌ها و فایل‌های صوتی، محتوا را برای افراد ناشنوا یا کم‌شنوا نیز در دسترس قرار می‌دهد. همچنین، این کار به بهینه‌سازی محتوا برای موتورهای جستجو کمک می‌کند.

سرعت بارگذاری سایت

بهینه سازی تصاویر، کاهش درخواست‌های سرور و استفاده از کدهای سبک‌تر به افزایش سرعت بارگذاری سایت کمک می‌کند که این امر یکی از عوامل مهم در رتبه‌بندی سئو است.

نقشه‌های سایت

نقشه‌های سایت یا سایت مپ Sitemap دسترسی به صفحات و محتوای اصلی را آسان‌تر کرده و به خزنده‌ها در یافتن پیوندهای مهم کمک می‌کنند.

متن لنگر پیوند

متن لنگر پیوند یا انکر تکست به خزنده‌ها و کاربران کمک می‌کند تا محتوای صفحه مقصد را بفهمند. این متن باید مختصر، مرتبط و غنی از کلمات کلیدی باشد.

پیوندهای بردکرامپ

لینک‌های بردکرامپ Breadcrumb به کاربران و خزنده‌ها کمک می‌کنند تا مسیر صفحات را ردیابی کرده و ساختار سایت را درک کنند. برای بهبودعملکرد بردکرامپ و تاثیر آن بر سئو، باید به‌طور یکنواخت و توصیفی در سراسر سایت استفاده شوند.

اهمیت محتوا در دسترسی پذیری وب سایت

استفاده صحیح از تگ‌های هدینگ، محتوای چندرسانه‌ای، جداول، لیست‌ها، و لینک‌سازی به بهینه‌سازی سئو و دسترسی‌پذیری سایت کمک می‌کند. تگ‌های هدینگ ساختار محتوای صفحه را مشخص کرده و دسترسی به آن را برای موتورهای جستجو و کاربران آسان‌تر می‌کند. محتوا و فایل‌های چندرسانه‌ای باید به دقت برچسب‌گذاری شوند تا برای کاربران نیازمند فناوری کمکی قابل دسترس باشد. جداول و لیست‌ها به سازماندهی اطلاعات کمک کرده و تجربه کاربری را بهبود می‌بخشند. همچنین، استفاده از انکر تکست با کلمات کلیدی مرتبط باعث تقویت سئو و کمک به درک بهتر محتوای لینک شده توسط خزنده‌ها و کاربران می‌شود.

نقش دسترسی‌ پذیری در بهبود رتبه سایت

دسترسی‌پذیری یکی از فاکتورهای غیرمستقیم بهبود رتبه سایت در موتورهای جستجو است. موتورهای جستجو برای ارزیابی کیفیت و قابلیت دسترسی محتوا از ابزارهای مشابه صفحه‌خوان‌ها استفاده می‌کنند. سایت‌هایی که دسترسی‌پذیری مناسبی دارند، معمولاً رتبه بهتری در نتایج جستجو به‌دست می‌آورند، زیرا موتورهای جستجو به راحتی می‌توانند محتوای آن‌ها را ایندکس کرده و در دسترس قرار دهند.

افزایش بازدید و بهبود تجربه کاربری

دسترسی‌پذیری به‌طور مستقیم بر تجربه کاربری تاثیر می‌گذارد. کاربران با نیازهای خاص که به راحتی می‌توانند از محتوای سایت استفاده کنند، تجربه بهتری خواهند داشت و احتمال بازگشت آن‌ها بیشتر است. علاوه بر این، دسترسی‌پذیری به افزایش بازدید کمک می‌کند، زیرا سایت‌هایی که تجربه کاربری بهتری دارند، نرخ بازدیدکنندگان و تعاملات را افزایش می‌دهند و به همین ترتیب در نتایج جستجو رتبه بالاتری پیدا می‌کنند.

جمع بندی

طراحی دسترس‌پذیر وب سایت و رعایت استانداردهای WCAG دسترسی کاربران به محتوای دیجیتال را تسهیل می‌کند. این طراحی نه تنها تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد بلکه به بهینه‌سازی سایت برای گوگل نیز کمک می‌کند. برای داشتن یک وب سایت دسترسی‌پذیر و اختصاصی که به تمامی نیازهای کاربران پاسخ دهد، با ما در ارتباط باشید!